Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι υποθαλάσσια δημιουργήματα που προήλθαν από το ανθρακικό ασβέστιο που παράγεται από τα κοράλλια. Τα κοράλλια ανήκουν στα Ανθόζωα, μικροσκοπικά θαλάσσια ασπόνδυλα ζώα ,που τρέφονται κατ’ εξοχήν με ζωοπλαγκτόν. ¨Έχουν μέσο όρο ζωής γύρω στα 4000 χρόνια και με την ασβεστιτική σύστασή τους, αποτελούν τη βάση για το σταδιακό σχηματισμό των κοραλλιογενών υφάλων. Μπορεί να χρειαστούν έως και 10.000 χρόνια για να σχηματιστεί πλήρως ένας ύφαλος και  μπορεί να εκτείνεται σε αρκετά χιλιόμετρα ,με τα κοράλλια να εναποθέτουν ανθρακικό ασβέστιο (άλας) για τη δημιουργία του χαρακτηριστικού σκληρού έξω σκελετού .Τα κοράλλια προσλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των θρεπτικών συστατικών που χρειάζονται από τις ζωοξανθέλλες ,φωτοσυνθετικά μονοκύτταρα φύκια που ζουν εσωτερικά των υφάλων. Οι σκελετοί των κοραλλιών και τα φύκια αποτελούν τη βάση για τη διαμόρφωση, τον σχηματισμό και την ανάπτυξη των κοραλλιογενών υφάλων. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι προσφέρουν καταφύγιο στα φύκια με αντάλλαγμα την ενέργεια και την παραγωγή των έντονων χρωστικών που τους κάνουν πολύ εντυπωσιακούς. Αποτελούν τα πιο θαυμαστά θαλάσσια οικοσυστήματα και παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση πολύ υψηλής βιοποικιλότητας, καθώς αποτελούν το φυσικό καταφύγιο για χιλιάδες είδη ( ψάρια, μαλάκια, σπόγγους, εχινόδερμα κ. α ). Αποτελούν ενδιαίτημα (περιβάλλον όπου ζουν και αναπαράγονται οι οργανισμοί) για το ¼ των θαλασσίων ειδών. Παρόλο που καταλαμβάνουν λιγότερο από το 0,1% της επιφάνειας της Γης, θεωρούνται από τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα της Γης και είναι μοναδικά όχι μόνο για την ποικιλία των ζωντανών οργανισμών που τα αποτελούν, αλλά και για τις τεράστιες κατασκευές που δημιουργούν. Χρειάζεται χρόνος και οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να σχηματιστεί ένας κοραλλιογενής ύφαλος και να διαμορφωθεί ένα υγιές και πολυποίκιλο οικοσύστημα. Οι περισσότεροι κοραλλιογενείς ύφαλοι βρίσκονται κατά βάση σε ζεστά, ρηχά νερά, με λιγότερο από 50 μ. βάθος, κάποιοι στις τροπικές ηπειρωτικές υφαλοκρηπίδες και άλλοι στον βαθύ ωκεανό.

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και το μετατρέπουν σε οξυγόνο, ρυθμίζοντας τη θερμοκρασία του νερού και του αέρα. Είναι υπεύθυνοι για  παραπάνω από το μισό οξυγόνο του ωκεανού και γι αυτό ονομάζονται τροπικά δάση της θάλασσας και πνεύμονες των ωκεανών.  Παρέχουν επίσης  προστασία από καταιγίδες και προστασία των ακτών από μεγάλα κύματα και διάβρωση. Απορροφούν το 97% της ενέργειας των κυμάτων και μπορούν να μειώσουν το ύψος τους κατά 84%. Επιπλέον, τα κοράλλια έχουν ερευνητική αξία και η ύπαρξη ενός κοραλλιογενούς υφάλου βοηθά στην παραγωγή φαρμάκων, καθώς εκχυλίσματά τους χρησιμοποιούνται σε φάρμακα για την αρθρίτιδα, το άσθμα, την καρδιακή ασθένεια και κάποιες μορφές καρκίνου. Επίσης, η τροφή και το εισόδημα εκατομμύρια ανθρώπων, εξαρτάται από τους κοραλλιογενείς υφάλους. Αποτελούν σημαντική πηγή πλούτου καθώς οι πολύχρωμοι ύφαλοι αποτελούν τουριστικό αξιοθέατο συντελώντας στην ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας μίας περιοχής. Ακόμα και η αλιεία, σε πολλές περιοχές του πλανήτη, βασίζεται αποκλειστικά σε αυτούς.

Φαινόμενο λεύκανσης κοραλλιογενών υφάλων

Τα κοράλλια προσαρμόζονται σε σταδιακές μεταβολές της θερμοκρασίας και είναι ανθεκτικά σε ύδατα που θερμαίνονται με σταθερό ρυθμό. Είναι όμως εύθραυστα οικοσυστήματα και πολύ ευαίσθητα στις απότομες περιβαλλοντικές αλλαγές. Με την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού σε ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, οδηγούνται σε απώλεια των ζωοξανθανελλών. Η θερμοκρασία του νερού των ωκεανών σήμερα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων αιώνων. Η αύξηση της θερμοκρασίας του θαλασσινού νερού, σε συνδυασμό με τα αυξημένα επίπεδα UV ακτινοβολίας και την εξάπλωση ασθενειών, μολύνουν τους συμβιωτικούς οργανισμούς εντός των ιστών των κοραλλιών με αποτέλεσμα τα κοράλλια να ασθενούν.  Ο ρυθμός ασβεστοποίησης των κοραλλιών επιβραδύνεται και παρατηρείται το φαινόμενο της λεύκανσης (αποχρωματισμού) των υφάλων. Οι θαλάσσιοι οργανισμοί που παράγουν ασβέστιο απορροφούν ιόντα ασβεστίου και ανθρακικού άλατος από το θαλασσινό νερό για να κατασκευάσουν τους σκελετούς και τα κελύφη τους. Καθώς οι ωκεανοί απορροφούν το υπερβάλλον διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα (περίπου το 30%), δημιουργείται ένα ασθενές οξύ ( ανθρακικό οξύ ), προϊόντα του οποίου δεσμεύουν τα ανθρακικά ιόντα, με αποτέλεσμα να μειώνεται το p H και να υπάρχουν λιγότερα ελεύθερα ιόντα ανθρακικού άλατος. Έτσι όμως, τα κοράλλια παθαίνουν ένα είδος «οστεοπόρωσης» και δυσκολεύονται να παράγουν ανθρακικό ασβέστιο και αδυνατούν να κατασκευάσουν  τους εξωσκελετούς τους. Οι δομές των υφάλων εξασθενούν , καθίστανται πολύ εύθραυστοι  καταστρέφονται ευκολότερα και μετατρέπονται σε νεκρά οικοσυστήματα χάνοντας την ποικιλομορφία τους. Ο κοραλλιογενής ύφαλος λοιπόν, αποκτά το λευκό, υπόλευκο χρώμα εξαιτίας της απώλειας πολύχρωμων συμβιωτικών φυκιών και συνεπώς της ελάχιστης προσφοράς θρεπτικών συστατικών στο οικοσύστημα. Η λεύκανση των κοραλλιών είναι και το ενδεικτικό στοιχείο της «ασθένειας» και αποδυνάμωσης του οικοσυστήματος των κοραλλιογενών υφάλων, καθώς τα κοράλλια χάνουν μέχρι και το 90% της ενέργειάς τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο του κοραλλιού και εξαφάνισή του. .Η «λεύκανση» ωστόσο δε σημαίνει και απαραίτητα ότι το κοράλλι είναι νεκρό. Μικρές ποσότητες φυκιών μπορούν να παραμείνουν εντός των κοραλλιών, ακόμα και εάν αυτά έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά και είναι εξαιρετικά λευκά. Αν η υψηλή θερμοκρασία του θαλασσινού νερού, στην οποία επιβιώνει το κοράλλι, επαναφερθεί στο φυσιολογικό, υπάρχει η δυνατότητα το κοράλλι να ανακάμψει πλήρως.

Τα πρώτα κοράλλια εμφανίστηκαν πριν από 450 εκατομμύρια χρόνια, έχουν δηλαδή μακρά ιστορία ζωής. Την τελευταία δεκαετία οι κοραλλιογενείς ύφαλοι σε όλο τον πλανήτη υποφέρουν και απειλούνται όχι μόνο από την κλιματική αλλαγή και την όξυνση των ωκεανών αλλά επίσης από τη ρύπανση των υδάτων, την υπεραλίευση,  τον τρόπο αλιείας με χρήση εκρηκτικών, την υπερβολική χρήση των πόρων των υφάλων  κ.ά. Μεγάλες εκτάσεις των υφάλων έχουν καταστραφεί ( 3 στους 4 κοραλλιογενείς υφάλους παγκοσμίως απειλούνται με εξαφάνιση). Μόνο το 1998 πέθανε το 16% των κοραλλιών της γης και μέχρι σήμερα  έχει χαθεί το 1/3 των κοραλλιογενών υφάλων του κόσμου .Τα μισά από τα κοράλλια του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου στην Αυστραλία χάθηκαν τα τελευταία 25 χρόνια. Υπολογίζεται πως όλοι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι θα είναι νεκροί μέχρι το 2050. Οι οργανισμοί που φιλοξενούνταν κάποτε στους υφάλους έχουν μειωθεί κατά πολύ, με μεγάλο αντίκτυπο και στη ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Η εξαφάνιση των κοραλλιών είναι καταστρεπτική τόσο για τον πλανήτη, όσο και για την οικονομία, με τεράστιες περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις και θα αποτελέσει αναμφισβήτητα ,μια αναντικατάστατη απώλεια για τον πλανήτη.

 Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους διάσωσης των κοραλλιών πριν την ολική καταστροφή τους.

¨Ένα σημαντικό, ελπιδοφόρο γεγονός, αποτελεί η ανακάλυψη ενός, άγνωστου μέχρι σήμερα ,κοραλλιογενή ύφαλου με μεγάλα κοράλλια που μοιάζουν με ανθισμένα τριαντάφυλλα. Ο ύφαλος  εντοπίστηκε ανοικτά της Ταϊτής, στις νότιες περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού. Πιο συγκεκριμένα, η Λετίσια Χέντουιν ,ερευνήτρια του Γαλλικού Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας, τυχαία έκανε κατάδυση στην περιοχή όταν είδε κάποια από τα κοράλλια. Αφού ενημέρωσε τους συναδέλφους της ,διοργανώθηκε μια ερευνητική αποστολή υπό την αιγίδα της UNESCO. Η έρευνα αποκάλυψε την ύπαρξη ενός κοραλλιογενούς υφάλου έκτασης περίπου τριών χλμ. ο οποίος είναι παρθένος και απόλυτα υγιής. Βρίσκεται σε βάθος 35-70 μέτρων κάτι που δυσκολεύει τους δύτες στο να τον εξερευνήσουν και έχει πλάτος 30-65 μέτρα. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν έρευνες συνολικής διάρκειας 200 ωρών. ¨Έκαναν εξερεύνηση, μετρήσεις, πήραν δείγματα και τράβηξαν φωτογραφίες και βίντεο. Μερικά από τα τεράστια κοράλλια του έχουν διάμετρο δύο μέτρα. .«Η άψογη κατάσταση αυτών των κοραλλιών και η επιφάνεια που καλύπτουν καθιστούν αυτή την ανακάλυψη πολύ ασυνήθιστη», δήλωσε η UNESCO. Αυτή η ανακάλυψη αποτελεί μέρος ενός προγράμματος παρακολούθησης για να κατανοήσουμε μακροπρόθεσμα τους λόγους που αυτός ο κοραλλιογενής ύφαλος δεν έχει υποφέρει από την κλιματική αλλαγή και να συλλέξουμε πληροφορίες για το ποια είναι η δυναμική του πληθυσμού του. Επίσης, δημιούργησε προσδοκίες για την ύπαρξη και άλλων τέτοιων ύφαλων στους ωκεανούς. Σκοπός είναι να οργανωθούν αρκετές ερευνητικές αποστολές για τον εντοπισμό τους.